W Wielką Sobotę tradycyjnie udamy się do kościoła, by poświęcić koszyczek wielkanocny, popularnie nazywany święconką. Ale czy wiecie co powinno się w nim znaleść? Odruchowo przecież wkładasz do święconki: chleb, sól, wędlinę… Jednak, czy wiesz co symbolizują i dlaczego koszyczek wielkanocny musi je zawierać? Podpowiem Wam czego nie może zabraknąć w święconce i dlaczego symbolizuje zdrowie, szczęście, płodność i dobrobyt.
Wszyscy dobrze wiemy, że koszyczek wielkanocny bez pisanek nie a prawa bytu. Uroczyste wielkanocne śniadanie rozpoczynamy od dzielenia się poświęcony jajkiem. To wyjątkowa chwila, gdy składamy sobie życzenia zdrowia i szczęścia. Uśmiechnięci zasiadamy do suto zastawionego stołu, a jego centralną część zdobi koszyczek wielkanocny. To już tradycja, ale czy wiecie skąd wziął się zwyczaj święcenia pokarmów?
Skąd wziął się zwyczaj święcenia pokarmów?
Tradycja święcenia pokarmów w Wielkanoc narodził się w VIII wieku, ale w naszym kraju zaczęto go praktykować dopiero w XIV wieku. Dawniej święcono wszystkie potrawy jakie miały pojawić się na wielkanocny stole, a było ich całkiem sporo. Układano je w koszach na ozdobnych serwetach, a sam obrzęd święcenia pokarmów odbywał się w domach. Jednak zajmowało to dużo czasu, więc święcenie jedzenia przeniesiono do kościoła. Do dziś w Wielką Sobotę idziemy trzymając koszyczek wielkanocny w dłoni, poświęcić produkty jakie się w nim znajdują. Pięknie ozdobiony bukszpanem, baziami i wiosennymi kwiatami kryje w sobie baranka ( z masła, cukru lub ciasta) jaja, chleb, sól, pieprz i wędliny, a także ciasto. Jak tradycja nakazuje wszystko przykryte białą serwetką.
Co włożyć do święconki?
Co powinien zawierać koszyczek wielkanocny i dlaczego właśnie te produkty mają tak olbrzymie znaczenie?
Jajko
Jajko jest najważniejszym elementem koszyczka wielkanocnego. Już w czasach przed narodzinami Chrystusa przypisywano mu właściwości lecznicze. Obecnie jest ono symbolem przezwyciężenia śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Jajko kojarzone jest także z siłą, miłością i płodnością. W wielu domach przed śniadaniem wielkanocnym rodziny dzielą się jajkiem, chcąc w ten sposób przekazać swoim najbliższym życzenia szczęścia i zdrowia. Do koszyczka świątecznego wkłada się jajka ugotowane na twardo. Mogą być one zarówno w skorupce, jak i częściowo lub w całości obrane. Pisanki to też element naszej święconki, kolorowe, cudnie zdobione jajka wyglądają bajecznie.
Chleb
Chleb w naszej religii uważany jest za dar Boga. Jest to podstawowy pokarm, który w liturgii symbolizuje ciało Chrystusa. Dzięki niemu człowiek ma okazję połączyć się z Bogiem. Do koszyczka wielkanocnego chleb wkłada się na znak ustanowienia przez Chrystusa sakramentu Eucharystii (mszy świętej) podczas ostatniej wieczerzy. Do święconki zwykle wkłada się małą kromkę chleba, którą można posmarować masłem. Gwarantuje nam dobrobyt i pomyślność.
Baranek wielkanocny
Baranek wielkanocny jest symbolem zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Podobnie jak jajko, symbolizuje triumf życia nad śmiercią, dobra nad złem. Dawniej umieszczano go między innymi święconymi pokarmami, ponieważ wierzono, że ochroni on dom przed pożarem. Dawniej wykonywany był z masła, dziś najczęściej piecze się go z ciasta lub formuje z cukru, ja nadal robię go sama z masła.
Wędlina
W święconce umieszczenie wędliny ma symbolizować życzenie całorocznego zdrowia, szczęścia i dobrobytu. Dawniej poświęcenie mięsa w święta Zmartwychwstania Pańskiego stanowiło prośbę o urodzaj i dobrobyt w domu. Obecnie umieszczanie wyrobów mięsnych w Wielkanoc jest znakiem bogactwa. Najczęściej święci się szynkę lub kiełbasę, jest to symbol siły, dostatku i płodności.
Sól i pieprz
Sól w świetle nauk Kościoła katolickiego jest symbolem trwałości i oczyszczenia. Przypisuje się jej także znaczenie ochronne, ma ona strzec człowieka przed popełnieniem grzechu. W koszyczku wielkanocnym sól jest przypomnieniem określenia, którego używał Jezus Chrystus w stosunku do swoich uczniów – „sól ziemi”. Sól oznacza prostotę życia. Do święconki wkłada się również pieprz, który ma symbolizować nieśmiertelność. Zwykle święci się zmielony pieprz czarny, czyli symbol gorzkich ziół. Posypujemy nim (i solą) jajko, którym dzielimy się w świąteczną niedzielę.
Chrzan
W święcące powinno znaleźć się również miejsce dla korzenia chrzanu, okraszonego szczyptą cukru. Ma on symbolizować fakt, że męka i cierpienia Chrystusa zostały odkupione momentem zmartwychwstania. Dodatkowo chrzan w koszyczku wielkanocnym symbolizuje prośbę o zdrowie, krzepkość i siłę fizyczną.
Ciasto
Ciasto pojawiło się w koszyczku wielkanocny stosunkowo niedawno. Jest znakiem umiejętności i doskonałości. Najlepiej włożyć do koszyczka np. kawałek babki drożdżowej, albo innego domowego wypieku.
Masło
Masło w szczególności pod postacią baranka to symbol dobrobytu, warto więc o ty pamietać by znalazło się w naszej święconce.
Ser
Ser nie występuje we wszystkich koszyczkach wielkanocnych, ponieważ tylko w niektórych rejonach naszego kraju jest wkładany do święconki. Symbolizuje przyjaźń między człowiekiem a zwierzętami domowymi.
Bazie oraz bukszpan
Zielony bukszpan to nadzieja chrześcijan na zmartwychwstanie i nieskończoność ich życia. Bazie mają nam zapewnić nagrodę w Niebie.
Nie zapomnijmy, by ładnie przystroić święconki wiosennymi kwiatami i wstążeczkami. Zapewne znajdzie się w nim jeszcze miejsce dla małego żółtego kurczaczka lub czekoladowego królika, którego dzieci będą mogły spałaszować zaraz po świątecznym śniadaniu, choć nie są tradycyjnym elementem koszyczka wielkanocnego.
My życzymy Wam radosnych i wesołych świąt
Wszystkiego dobrego na całe “po świętach”, by dobra passa do Was wróciła 🙂
Mielismy wszystko oprocz baranka. Super opis. Dziekuje.
Przyznaję, że o serze nie wiedziałam … i pewnie dlatego u nas go zabrakło…
Radosnej końcówki wielkanocnego świętowania …
Wzajemnie
wesołych :*
? i wzajemnie
U nas obowiązkowo musi być czekoladowy zając 🙂
U nas podobnie ?