Jak powstał Bałtyk i co warto o nim wiedzieć

Zamknij oczy i wyobraź sobie bujną gęstwinę pełną sosen, klonów, drzew laurowych i sandałowca ale też palmy, tak … palmy… teraz do tego pięknego obrazu dodaj potężną rzekę i wielkie jezioro. I w ten oto prosty sposób widzisz jak wyglądał obszar naszego Bałytku 40 milionów lat temu. Jednak historia Morza Bałtyckiego sięga jeszcze wcześniej, gdy ląd pokrywał lód.

 

 

Około miliona lat temu ten zielony świat zaczął się ochładzać, klimat się zmieniał i ląd spowił lód. Potężna masa lodu o grubości 3000 metrów kilkukrotnie przechodziła przez obszar Bałtyku. Około 13 tysięcy lat temu po ostatnim ustąpieniu lądolodu zaczęła się historia Morza Bałtyckiego.

 

Najmłodsze morze Europy

Bałtyk tak naprawdę to jeszcze dziecko w porównaniu do innych mórz. Jest to najmłodsze morze w Europie, a dwa razy było nawet jeziorem. Jednak mimo, że ma jeszcze mleko pod nosem to ma swój charakter. Bałtyk potrafił się odizolować od morza Północnego i Atlantyku, ot pewnie miał focha lub okres buntu. Jak juz wspomniałam stał się też swego czasu jeziorem, tak ze słodką wodą. Jak widać miał swoje kaprysy, ale jedno mu trzeba przyznać Bałtyk jest niezwykle fascynujący.

 

 Narodziny Bałtyku

Jak wcześniej wspominałam narodziny naszego rodzimego morza to okres około 13 tysięcy lat temu. To wtedy stopniał ostatni lądolód skandynawski. W tym samym czasie 100 kilometrów na północ od naszych wybrzeży spod lodowca zaczęła wypływać woda, która tworzyła jeziora. Po pewnym czasie jeziora się połączyły i … fanfary… powstało Morze Bałtyckie, rozciągające się od dzisiejszej Litwy po Danię i od Polski po lodowiec skandynawski.

 

Bałtyk i jego ksywki

Sąsiedztwo lodowca sprawiało, że Bałtyk miał status Jeziora Lodowego, woda w nim była zimna i latem można było zobaczyć na nim góry lodowe, zimą zaś zupełnie zamarzał. Można było spokojnie przez niego przejść. Po jakimś czasie lądolód cofną się na terytorium Szwecji, dzięki czemu nasze jeziorko połączyło sie z oceanem. Miało to niestety wpływ na zasolenie, ale też głębokość naszego morza. Część wód wylała się i Bałtyk stracił 27 metrów na głębokości. Potem lądolód się przesunął i zamkną Bałtyk, a ten znów stracił dostęp do oceanu. Takie przesunięcia sprawiły, że w naszym morzu pojawiały się różne gatunki ryb i żyjątek.

Nazwy morza Bałtyckiego zmieniały się przez lata, zazwyczaj brały swoje imię od małż lub ślimaków. Bałtyckie Jezioro Lodowe, Morze Yoldiowe, Jezioro Ancylusowe, Morze Litorynowe i współcześnie – Morze Myaowe.  Ostateczna nazwa Bałtyk pochodzi ze starosłowiańskiego słowa:  „blato”, co przetłumaczyć można jako „wielka, słona woda”.

Czy wielka słona woda? Cóż można, by z tym polemizować, jednak Bałtyk ma w sobie dzikość i wielkość. Jest potężnym żywiołem, z którym należy się liczyć.

 

 

Bałtyckie złoto

Nie ma Bałtyku bez bursztynu!   Polska nazwa bursztynu pochodzi od niemieckiego słowa Bernstein, a ta od staroniemieckiego – börnen, czyli płonąć. Po rosyjsku bursztyn to jantar i często tę nazwę kojarzymy.

Bursztyn to nic innego jak zmineralizowana żywica drzew iglastych, która przez tysiące lat ściekała z drzew. Gdy ląd znalazł się pod wodą, złoża żywicy zostały zmieszane z podłożem. Bursztyn ma wiele barw, od żółtobiałej przez brązowoczerwoną do barwy miodu. Najbardziej poszukiwane są te bryły, w których zastygły rozmaite stworzenia – muchy i komary, termity, motyle, cykady, stonogi i pająki.

Największy znaleziony dotychczas bursztyn, zwany Burma Amber, waży 15,25 kg. Okaz ten znajduje się w British Museum w Londynie. Największy bałtycki bursztyn znaleziony w okolicach Kamienia Pomorskiego ważył 9,75 kg.

Jak widać Bałtyk ma ciekawą historię i warto nad niego zaglądać, podziwiać piękne plaże i jego dzikość. Nigdy nie wiadomo kiedy naszemu młodzikowi nagle foch przyjdzie i zmieni swe oblicze.