Tradycyjny chłodnik litewski, czyli pochwała prostoty

Nadeszła fala upałów. Temperatura wzrasta i bardziej chce nam się pić niż jeść, a w mojej kuchni pojawiają się potrawy które są szybkie i pyszne. Jednym z takich dań jest tradycyjny chłodnik litewski, który nie tylko zaspokoi nasz głód, ale także przyniesie ochłodę nawet w największy upał. Przepis na ten chłodnik przywiozłam z Litwy, doceniały go nasze babki za smak, kusił kolorem i sycił w gorące dni jak ten. Chłodnik litewski to lekka zupa, która cię orzeźwi, doda energii i nie obciąży żołądka!

 

 

 

Chłodnik litewski to chyba najbardziej znana zupa na Litwie, nazywana ona jest tam šaltibarščiai. Jadłam ją wielokrotnie juz wcześniej, ale przepisy były inne i nie podbiły mojego podniebienia. W  czasie pobytu w Kownie pierwszy raz jadłam tę zupę z takim smakiem. Litwini hołdują tradycji i przepis na chłodnik litewski nie zmienił się od wieków, sam Adam Mickiewicz o nim pisał w naszej epopei narodowej. Tradycyjnie podawany jest z opiekanymi ziemniakami, ja często podaję go też z jajkiem.

 

„…chołodziec litewski milcząc żwawo jedli…”

Gdy mówimy chłodnik to na myśl przychodzą nam od razu rubieże kresów wschodnich i kuchnia kresowa oraz litewska. Jak juz wcześniej nadmieniłam sam wieszcz Mickiewicz w ” Panu Tadeuszu” uznał smak jaki ma chłodnik litewski. Bo jeśli przyrządzi się go zgodnie ze sztuką i dobrze zbalansowaną kwasowością to jest wtedy fantastyczną letnią potrawą, której smak mogą na dokładkę podbić młode ziemniaki opieczone. A dla tych bardziej leniwych, jak ja wystarczy dodać ugotowane jajka.  No istna poezja!

 

 

Jakie zalety ma chłodnik litewski?

Ta pyszna zupa idealnie sprawdza się podczas ciepłych dni. Można ją przyrządzić na różne sposoby, zgodnie ze swoimi indywidualnymi preferencjami. Jest to danie proste i szybkie do wykonania oraz bardzo smaczne i pożywne. Pozwala odżywić i nawodnić organizm oraz pozbyć się uczucia głodu. Chłodnik litewski nie obciąża żołądka, a więc po zjedzeniu można czuć się lekko. Jest idealny dla wegetarian, ponieważ nie stosuje się wywaru mięsnego, a jako dodatek podaje się rzodkiewkę i szczypiorek. Dawniej do chłodnika dodawano szyjki rakowe lub kawałki ryb, miałam okazje spróbować tej zupy w takiej wersji i również mi smakowała.

 

Chłodnik litewski – wartości odżywcze

Chłodnik litewski ma niezwykłe wartości odżywcze, a to  głównie za sprawą botwiny, czyli młodych liści buraka ćwikłowego. Warzywo jest bogate w witaminy A i C, żelazo oraz wapń. Botwina ma właściwości uspokajające oraz pobudza  apetyt. Szczególnie jest zaleca   w czasie przeziębień, ponieważ jest lekkostrawna i przyspiesza regenerację organizmu. W botwinie znajdują się substancje, które mają podobne działanie do estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Dzięki temu częste jedzenie chłodnika litewskiego na botwinie odmładza skórę, odkwasza organizm oraz regeneruje niedoskonałości skóry. Botwina to takie nasze rodzime superfood, warto wiec jadać ją jak najczęściej.

 

 

Przepis na chłodnik litewski

Oto mój przepis na ten klasyk, który ma tyle cudownych właściwości. Według tego przepisu chłodnik litewski nie może się nie udać, pod warunkiem że poszczególne składniki będą dobrej jakości:

 

• spory pęczek boćwiny z buraczkami
• 1 l zsiadłego mleka albo kefiru, jogurtu lub maślanki
• 2  świeże ogórki pokrojone w drobną kostkę
• ok. 1/2 szklanki posiekanego koperku
• 2 łyżki posiekanego szczypiorku
• 2 ząbki zgniecionego czosnku
• 2-3 jajka ugotowane na twardo
• 1/2 szklanki kwaśnej śmietany
• pieprz, sól do smaku

 

Jak przyrządzić chłodnik litewski?

Boćwinę wypłucz i posiekaj, a buraczki obierz i pokrój w kostkę lub jak ja zetrzyj na tarce. Zalej w garnku niewielką ilością wody (jakieś pół szklanki) i duś ok. 15 min. Odstaw do ostygnięcia. Potem wymieszaj z zsiadłym mlekiem/kefirem lub jogurtem/ maślanką i śmietaną, dorzuć czosnek, szczypiorek, koperek i ogórki. Posól do smaku i wstaw do lodówki na tak długo, żeby zupa dobrze się schłodziła. Podawaj z połówkami jajka na twardo.

Niektórzy, żeby wzmocnić kwaskowaty smak chłodnika, wlewają do niego nieco ponad szklankę soku z ogórków kiszonych lub do gotowanej boćwiny wrzucają szklankę świeżego szczawiu.

 

Podajemy chłodnik litewski na różne sposoby. Tradycyjnie z szyjkami rakowymi, ale o raki raczej teraz trudno. Pozostając przy litewskiej tradycji proponuję opiekane ziemniaki, a nasza rodzima kuchnia słynie z chłodnika litewskiego podawanego z jajkiem na twardo i koperkiem. Wegetarianie zapewne docenią chłodnik podany z rzodkiewką i szczypiorkiem.

 

 

Jeśli chcesz poznać inne potrawy kuchni litewskiej zapraszam na wpis, który znajdziesz TUTAJ